1. Khái niệm về nông nghiệp hữu (NNHC)
Theo IFOAM 2005: “NNHC là một hệ thống sản xuất nhằm duy trì sức khỏe của đất, của hệ sinh thái và con người. Nó dựa chủ yếu vào các tiến trình sinh thái, sự đa dạng sinh học và các chu trình thích nghi với điều kiện địa phương hơn là sử dụng các yếu tố đầu vào mang theo những ảnh hưởng bất lợi. Nông nghiệp hữu cơ kết hợp phương pháp canh tác truyền thống với những tiến bộ khoa học kỹ thuật nhằm mang lại lợi ích cho môi trường chung, thúc đẩy mối quan hệ bình đẳng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả các thành phần tham gia vào NNHC”.
Theo Nghị định 109/2018/NĐ-CP của Chính phủ về NNHC: NNHC là hệ thống sản xuất bảo vệ tài nguyên đất, hệ sinh thái và sức khỏe con người, dựa vào các chu trình sinh thái, đa dạng sinh học thích ứng với điều kiện tự nhiên, không sử dụng các yếu tố gây tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái; là sự kết hợp kỹ thuật truyền thống và tiến bộ khoa học để làm lợi cho môi trường chung, tạo mối quan hệ công bằng và cuộc sống cân bằng cho mọi đối tượng trong hệ sinh thái.
Trên thế giới còn có nhiều cách định nghĩa khác về NNHC, tuy nhiên có thể coi NNHC là hệ thống sản xuất nhằm duy trì sức khỏe đất, hệ sinh thái và con người, dựa trên các quá trình sinh thái, đa dạng sinh học, thích nghi với điều kiện địa phương; không sử dụng vật tư đầu vào là những hóa chất tổng hợp như thuốc trừ sâu bệnh, phân bón, chất bảo quản, chất phụ gia; không sử dụng thuốc kháng sinh, hóc môn tăng trưởng, sinh vật biến đổi gen, xử lý chiếu xạ sau thu hoạch; kết hợp canh tác truyền thống với tiến bộ khoa học công nghệ có lợi cho môi trường; thúc đẩy mối quan hệ và chất lượng cuộc sống của bên có liên quan.
2. Bốn nguyên tắc cơ bản của nông nghiệp hữu cơ
Năm 2005, Hội nghị thường niên của IFOAM tại Adelaide - Úc đã thống nhất 4 nguyên tắc cơ bản của NNHC gồm Sức khoẻ, Sinh thái, Công bằng và Cẩn trọng, là định hướng trong việc ban hành các quy định, tiêu chuẩn, cũng như nghiên cứu và phát triển NNHC trên toàn thế giới.
2.1. Sức khỏe (Health)
NNHC cần duy trì và nâng cao sức khỏe của đất, thực vật, động vật, con người và trái đất. Sức khoẻ của mỗi cá thể và quần thể không thể tách rời khỏi sức khoẻ của hệ sinh thái.
2.2. Sinh thái (Ecology)
NNHC cần dựa trên các hệ sinh thái sống và các chu trình tự nhiên, vận hành phù hợp với chúng, tuân thủ các quy tắc của chúng và giúp bảo vệ tính toàn vẹn và hài hòa của chúng. Nên người ta còn nói NNHC là nông nghiệp tự nhiên.
2.3. Công bằng (Fair)
NNHC cần xây dựng trên mối quan hệ đảm bảo tính công bằng cùng mối quan tâm đến môi trường chung và cơ hội sống cho tất cả các sinh vật. Sự công bằng được hiểu như cách ứng xử hợp tình, hợp lý, tôn trọng và tận tình không chỉ đối với con người mà cả với những thành phần khác trong hệ sinh thái.
2.4. Cẩn trọng (Care)
NNHC cần được quản lý theo cách cận trọng và có trách nhiệm để bảo vệ môi trường, sức khỏe và hạnh phúc của các thế hệ hiện tại và tương lai. Lựa chọn cách quản lý, phát triển và áp dụng công nghệ trong NNHC cần được chú ý để ngăn ngừa những khả năng rủi ro trước khi áp dụng.
(Theo TS. Phạm Đồng Quảng)